Naar Procesgerichte Ziekenhuisstructuren

In de moderne gezondheidszorg wordt er steeds meer nadruk gelegd op het ontwikkelen van procesgerichte ziekenhuisstructuren die zijn afgestemd op de behoeften van patiënten. Deze benadering is vooral cruciaal voor patiënten met multimorbiditeit, oftewel het hebben van meerdere chronische ziekten. Ondanks deze nadruk hebben veel ziekenhuizen nog steeds traditionele ontwerpen die rond medische specialismen zijn opgebouwd. Een recente studie onderzocht de ontwikkelingen in ziekenhuisontwerpen in Nederland en de belangrijkste drijfveren achter deze veranderingen.

Typologie van Nederlandse Ziekenhuizen

De studie identificeerde drie basistypen van ziekenhuisstructuren in Nederlandse algemene ziekenhuizen:

1. Eenheden: Gebouwen rond specifieke medische specialismen zoals neurologie of cardiologie. Deze eenheden organiseren zowel intramurale als poliklinische zorg en hebben eigen gespecialiseerd verpleegkundig personeel.
2. Clusters: Groepen van verschillende medische specialismen die onder één paraplu zijn gehuisvest. Deze clusters bevorderen samenwerking en het delen van middelen, hoewel individuele eenheden nog steeds aanzienlijke autonomie behouden.
3. Centra: Multidisciplinaire entiteiten die rond patiëntengroepen of zorgtypen zijn georganiseerd, zoals oncologie of acute zorg. Centra bieden een structuur die het meest geschikt is voor een procesgerichte aanpak.

Van de 61 onderzochte ziekenhuizen in Nederland hebben slechts enkele (5) voornamelijk een centrumgericht ontwerp, terwijl de meeste langzaam evolueren naar hybride ontwerpen die elementen van eenheden en clusters combineren.

Drijfveren voor Organisatorische Verandering

De studie identificeerde vier belangrijke drijfveren voor de ontwikkeling van ziekenhuisontwerpen:

• Institutionele Druk: Er is een sterke set van gedeelde waarden binnen de Nederlandse ziekenhuissector, waarbij de nadruk ligt op een meer procesgerichte structuur en samenwerking in regionale netwerken. Veel ziekenhuizen kijken naar elkaar en naar internationale voorbeelden, zoals het Karolinska ziekenhuis in Zweden, voor inspiratie.
• Historische Groei: Veel huidige ziekenhuisontwerpen zijn het resultaat van opeenvolgende, pragmatische keuzes in plaats van strategische plannen. Deze historische configuraties beïnvloeden toekomstige beslissingen en resulteren vaak in incrementele veranderingen.
• Dominante Coalitie: Stabiele en visionaire bestuursraden, samen met sterke medische vertegenwoordiging, zijn cruciaal voor succesvolle herontwerpen naar procesgerichte structuren. Ziekenhuizen met een sterke coalitie van besluitvormers zijn beter in staat om weerstand van gevestigde medische specialismen te overwinnen.
• Competitieve Drijfveren: In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is concurrentie geen belangrijke drijfveer voor het herontwerpen van Nederlandse ziekenhuizen. In plaats daarvan stimuleren kostenbeheersing en samenwerking tussen ziekenhuizen de ontwikkelingen in ziekenhuisontwerpen.

Conclusie

Hoewel de meeste Nederlandse ziekenhuizen nog steeds voornamelijk rond medische specialismen zijn georganiseerd, beweegt het merendeel langzaam richting een meer procesgerichte benadering. Deze verandering wordt vooral gedreven door institutionele druk en historische groei, in plaats van door concurrentie. Incrementele veranderingen en coördinatiemechanismen worden geïntroduceerd om zowel sequentiële als wederzijdse afhankelijkheden beter te beheren, met als doel de zorgkwaliteit te verbeteren en efficiënter te werken.

Bij Healthcare SMPLX zijn we toegewijd aan het ondersteunen van zorginstellingen in deze transitie. Door het implementeren van procesgerichte ontwerpen en technologieën kunnen we samen werken aan een efficiëntere, patiëntgerichte zorgomgeving. Neem contact met ons op voor meer informatie over hoe wij uw organisatie kunnen helpen bij het vereenvoudigen en optimaliseren van zorgprocessen.

Lees het artikel hier: Towards Process-Oriented Hospital Structures; Drivers behind the Development of Hospital Designs (nih.gov)